Kahve, Türkiye’de en çok tüketilen içeceklerin başında gelir. Günümüzde olduğu kadar geçmişte de çokça tüketiliyordu. Kahve içmek adeta bir geleneksel ritüeldir Türkiye de. Kahvenin Osmanlı İmparatorluğu’na gelişini ve kültür olarak kalıcı hale gelmesini birlikte inceleyelim.

Osmanlı’da başlayan kahve kültürü günümüz Türkiye’sinde devam ediyor dedik. Ama tabi ki bazı değişiklikler var. Örneğin demleme yöntemleri değişti. Kahvenin toplumdaki yeri de zamanla değişti. Tüm bunları anlayabilmek için kahvenin Osmanlı’ya gelişini araştıralım.

Osmanlı Kahve ile Nasıl Tanıştı?

Kahvenin Osmanlı kültürüne girişi konusunda kesin bir bilgi bulmak zor. Belki akademik bir çalışma gerekli. En bilinen anlatıma göre; Yemen Valisi Özdemir Paşa Kanuni Sultan Süleyman döneminde (1520-1566) kahveyi başkent İstanbul’a getirmiştir.

Türk Kahvesinin Özelliği Nedir?

Osmanlı’da kahvenin damakta bıraktığı lezzetin yanı sıra kahvenin servis ediliş şekli de önemliydi. Kahve yanında pek çok şekerleme ve tatlılar sunulurdu. Altın yada elmas gibi değerli taşlarla bezenmiş küçük fincanlar ile servis yapılırdı. Bu da kahvenin göz doldurması açısından oldukça önemlidir.

Cezve ile demlenen kahve Türklere özgüdür. Osmanlı kültüründe cezve ile demlenen kahvenin beraberinde Türk lokumu da servis edilir.

Kahve servisinde çok dikkat edilen şeylerden birisi de kahve fincanıdır. Görünüş itibari ile zarif fincanların tercih edilmeye çalışıldığı bilinir. Ağız kısmı 4-7 cm çapında, yüksekliği ise 4-6 cm civarında olan fincanlar kullanılırdı.

Osmanlı Kültüründe Kahvehane Dükkanları

Kahvehaneler ve kahve dükkanları günümüzde olduğu gibi Osmanlı döneminde de yaygındı. Ancak dükkanların işlevleri bakımından farklılıklar tabi ki mevcut.

Osmanlı kültüründe kahvehanelerde büyük demlikler ile kahve pişirilirdi. Bu kahvehanelerde kitaplar okunur ve sohbetler edilirdi. Bazı zamanlar devlet adamları da bu dükkanlara gelirdi.

Osmanlı’daki ilk kahvehane Tahtakale’de Hakem ve Şamlı Şems adlı iki Arap tarafından açılmıştır. İlk başlarda seyyar bir tezgahta kahve satmaya başladılar. Sonra kahvehane açtılar ve İstanbul’da kahvehane kültürünü başlattılar. Yoğun ilgi gören kahvehaneler yaygınlaştı ve İstanbul’un çoğu bölgesinde yeni dükkanlar açıldı.

Osmanlı’da Kahveler Yasaklanmıştı

Osmanlı Devleti’nde farklı dönemlerde kahve içilmesi dört kez yasaklandı. Tam olarak tanınmayan bir lezzet olduğu dönemlerde şeyhülislam tarafından yasaklanmıştı. Kahvenin barındırdığı kafein nedeni ile uyuşturucu bir etkisi olduğu düşünülmüştü çünkü. Daha sonra devlet adamlarının ricası ve yoğun halk baskısı ile yeniden izin verildi.