Türkçedeki "nar" kelimesi, Farsça’dan gelme bir kelimedir.

Nar ekşisi, Mezopotamya'da binlerce yıldır yetiştirilen narın en güzel formlarından biridir ve bu topraklarda yaşamış tüm uygarlıklarının mutfaklarında bulunurdu.

Narın MÖ 3500'den beri yetiştirildiği bilinmektedir. Himalayalara özgü olduğu düşünülen bu bitki, esas olarak İran'da, Kuzey Hindistan'da ve Türkiye, Yunanistan, İtalya ve Kartaca da dahil olmak üzere Akdeniz bölgesinde yetiştiriliyordu.

Nar, Türkiye'nin tüm bölgelerinde yetişir, ancak özellikle Şanlıurfa, Gaziantep ve Antakya gibi güneydoğu illerinde yoğun olarak üretilir ve tüketilir. Nar özü olarak bilinen yoğun şekilli ‘nar ekşisi’ bu bölgelerde sıkça tüketilir. Yöresel mutfaklarda önemli bir bileşen olarak değerlidir.

Günümüzde nar özü, meyveden sıkılan meyve suyunun koyu bir şurup haline gelene kadar kaynatıldığı büyük kazanlarda yapılır. Meyvenin çeşidine bağlı olarak, çıkarılan öz çok asidik olabilir veya tam tersine, tatlı olabilir.

Nar ekşisi üretimi ekim ayında nar hasadından sonra başlar.

Nar Tüm Kültürlerde Önemlidir

Birçok kültür, narın yeryüzündeki ilk meyve olduğuna ve eşsiz nitelikleriyle medeniyetlerin önünü açtığına inanmaktadır. Nar motiflerinin varlığı, en erken tarihsel döneme ait arkeolojik buluntularda görülmüştür.

Doğal üretim yöntemi sayesinde nar, yüksek ısıya maruz kalmadan ideal sıcaklığa ulaşarak nar özüne dönüşür. Şişeleme, herhangi bir kimyasal işlem veya el teması olmadan yapılırsa nar ekşisinin lezzeti çok daha iyi olur.

Birkaç nar çeşidi olduğunu biliniyor. En bilinenleri şunlardır: Hicaz, Katırbaşı, Devedişi, Canernar.

En iyi tat ve aromayı elde etmek için farklı asidik çeşitlerin sularını karıştırarak veya tam tersine oldukça tatlı öz de üretilebilir.

Nar ekşisi sağlığa çok iyi gelir. Antioksidanlar açısından zengindir.

Nar tohumları canlı kırmızı tonlarını polifenollerden alır. C vitamini kaynağıdır ve ayrıca kanseri önleyen, hafızayı koruyan, sindirim hastalıklarının gelişmesini engelleyen, kalbi ve damarları koruyan, hipertansiyonu düşürmeye yardımcı olan, şeker hastalığına iyi gelen, enfeksiyonları iyileştiren ve kolesterolü dengeleyen K ve B vitaminlerini içerir.

Nar ekşisi Türk mutfağında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bulgur, salata sosları, bazı tatlılar ve diğer mezeler ile birlikte tüketilir. Kısır, mercimekli köfte gibi bulgurlu salataların tarifinde geleneksel olarak bulunur.